Slovenië, dag 1, 2 en 3

De meeste landen in Europa heb ik ooit bezocht. Ook in Slovenië was ik al geweest, aan het eind van de vorige eeuw. Maar dat was in het midden van de nacht, op doorreis naar Zagreb. Omdat ik een paar uur moest wachten, ging ik eventjes de stad in om geld te wisselen. In een automaat stopte ik een briefje van 25, dat 10 seconden later in twee delen weer terug kwam. In de balie van een ander hotel kon ik iets wisselen. Met de dinars (?) naar de Mac op het station gegaan, alwaar ik de goorste kipnuggets uit mijn leven heb gegeten. Het restaurant komt, samen met de MacDonalds in ANtony en Bagneux, in de top drie van slechtste MacDonalds restaurants van Europa.

Geen al te beste kennismaking dus. Tijd om het land eens echt te bezoeken. Er zou vast, en het meeste ten goede, veranderd zijn in meer dan 20 jaar. Van schaakvrienden uit Tolmin kreeg ik wat tips om te bezoeken en op 11 augustus was het dan zover.

Via Baxter had ik geregeld dat de dialysevloeistoffen op mijn hostel zouden worden bezorgd. Helaas bleek dat niet het geval. Daar ging mijn avond in Ljubljana, want na veel telefoon- en e-mailverkeer tussen mij, Baxter en hun collega’s in Slovenië, moest ik een taxi nemen om in het Sloveense dialysecentrum drie dozen met vloeistoffen op te halen. Gelukkig bleken taxi’s hier niet duur, maar mijn avondwandeling door het centrum ging in rook op. Woensdag komt, als alles goed gaat, de rest van de zakken met vloeistof.

Tussendoor wel heel lekker gegeten, tegen Nederlandse prijzen, op een terras in het centrum.

De volgende dag naar het centrum gewandeld voor twee guided tours. De eerste was de algemene tour. Altijd een leuke start om een stad te verkennen. Wat geschiedenis, wat leuke plekjes, wat leuke anekdotes en adviezen wat te zien, te doen en waar te eten.

’s Middags de communist tour gedaan. Drie uur langs plekken waar nog iets van het communisme over is. Tito (werkelijke naam Jozef Brosz) leidde het verzet in Joegoslavië tijdens WOII. Hij was tijdens een gevangenschap in de SU in aanraking gekomen met het communisme. Joegoslavië bevrijdde zichzelf en Tito werd de leider van het land. Hij stichtte een bewind dat wel dictatoriaal was, maar minder streng dan in de door de SU bezette landen. Vooral na 1960 werd het bewind milder. Mensen kregen paspoorten, konden reizen. Het was mogelijk om kleine bedrijfjes op te zetten. Boeren werden nergens gecollectiviseerd. Maar Tito heeft ook veel doden op zijn geweten, vooral in de beginjaren van zijn bewind. Dissidenten werden na schijnprocessen veroordeeld, concentratiekampgevangenen die terugkwamen werden beschuldigd van samenwerken met de Duitsers en weer gevangen gezet of erger. Veel mensen die samen gewerkt hadden met de nazi’s, vooral Kroaten, werden om zeep gebracht. Er zijn inmiddels tientallen massagraven gevonden.

Na zijn dood in 1980, werden de nationalistische krachten, krachtig onderdrukt door Tito, steeds sterker. Dat resulteerde in onafhankelijkheidsoorlogen in de jaren 1991-1995. Slovenië had geluk, de strijd duurde slechts tien dagen en er werd weinig vernield. Servië, het kernland van Joegoslavie (= zuidslaven), was vooral geinteresseerd in het behoud van Bosnie, Montenegro en Macedonie.

SLovenie was altijd al de rijkste regio van Joegoslavië geweest. Met slechts 10% van het bevolkingsaantal werd 20% van het BNP verdiend. Nu kon het zich, met rijke buren als Italie en Oostenrijk, zich snel ontwikkelen. In 2004 werd het lid van de EU, in 2007 werd de euro ingevoerd.

Het land is altijd al een doorvoerroute geweest voor groepen die moesten reizen tussen de Alpen en de zee. De Gothen vielen via Slovenie Italie binnen, de kruisvaarders reisden ook via Slovenie. In de 7^e eeuw, aan het eind van de volksverhuizing, kwamen hier Slaven te wonen.

Joegoslavie was een vreemd land. Men sprak iha dezelfde taal, maar in het zuiden werd het Cyrillische handschrift gehanteerd, in het noorden het Latijnse alfabet. In het noorden was men katholiek, in het zuiden Orthodox of Islamitisch. Slovenie is pas 32 jaar onafhankelijk. Sinds de Middeleeuwen maakte het deel uit van het Habsburgse rijk, terwijl het zuiden van Joegoslavie onderdeel was van het Ottomaanse rijk. Ondanks dat het land veel Slaven verenigde was het te instabiel om een eenheid te vormen.

Ljubljana is gebouwd aan de (kleine) rivier Ljubljanica. Het oude centrum, met veel gebouwen in art nouveau en barokstijl, ligt aan deze rivier. Met een kabelbaan kun je naar het 300m hoger gelegen kasteel, waar van oudsher de heersers van de stad woonden. Ik ben er ook geweest, op dag twee, maar dat stelt niet veel voor. Wel een leuke wandeling naar beneden.

Langs de rivier zijn veel cafétjes, restaurants en terrassen. Het centrum maakt een gezellige indruk. De stad is schoon, er zijn veel bomen en er wordt veel gedaan aan duurzaamheid. Op veel plaatsen afvalbakken, waar je afval gescheiden kunt inleveren. Overal staan ook huurfietsen, die je via een app kunt huren. ER is een groot promenadegedeelte, auto’s zie je weinig in het centrum.

Op dag twee ook nog naar het Sloveens historisch museum geweest. Op zich geen slecht museum, maar de geschiedenis gaat maar t/m het eind van de Middeleeuwen. Voor de later geschiedenis moet je naar een ander museum. In hetzelfde gebouw is ook het natuur historisch museum ondergebracht, met veel opgezette dieren uit de natuur van Slovenie. In het noorden, in de Alpen, lopen nog beren en wolven rond! Kopstuk is een skelet van een mammoet.