Balkan 2013, dag 4 en 5

Maandag regende het zo'n beetje de hele dag. Niet bijzonder erg, want ik heb een groot gedeelte ervan in de trein doorgebracht. 's Ochtends nog even door Nis gelopen, maar dat voegde niet bijzonder veel toe aan de vakantie. Nog een oude stoomlokomotief en een standbeeld op de foto gezet.

De treinreis naar Skopje duurt ongeveer 4,5 uur. Het werden er uiteindelijk een kleine 5, want de trein had vertraging. Muziek, puzzelen, een boek, het uitzicht en een prettig gesprek met Tanya Spasisch doodde de tijd. Tanya is een 25 jarige lerares Turks. In Skopje wonen veen Albanezen en Turken (duidelijk te zien aan het aantal Moskeeen en hammams in de stad) en leraren die deze taal kunnen onderwijzen zijn in trek. Haar Engels was matig, maar af en toe konden we ook nog op het Duits overschakelen, want haar tweelingzuster woont in Zurich. Ze leerde me veel Servische en Macedonische woorden, die vaak (bijna) hetzelfde zijn, maar soms ook niet. Ik heb ze vrijwel allemaal vergeten, ik hoop dat zij het Nederlands beter onthoudt.

's Avonds nog even Skopje ingeweest en wat gegeten. Het is hier moeilijk geld kwijt te worden, alles is vreselijk goedkoop. Mijn hostel is aangsloten bij een keten hier in de balkan. Kost slechts 8 euro per nacht, inclusief een (karig) ontbijt.

Skopje is de hoofdstad van Macedonie en heeft ruim 650.000 inwoners. Macedonie is pas sinds 22 jaar onafhankelijk en beslaat nu ruim 40% van het vroegere gebied dat Macedonie heette. Na de balkanoorlogen van ongeveer 100 jaar geleden heeft Griekenland het zuidelijke gedeelte van Macedonie ingepikt, Bulgarije het oosten en Albanie heeft wat kleine gebiedjes in het westen gekregen. Daarvoor maakte Macedonie deel uit van het Ottomaanse rijk, na WOI was het achtereenvolgens deel van groot Servie en Joegoslavie.

Er wonen nog veel Albaniers in de stad, die in het algemeen niet geliefd zijn. De stad heeft veel Turkse invloeden ondergaan. Ik heb vele moskees gezien en een tweetal hammaams, die nu worden gebruikt als museum (schilderijen). Het centrum van de stad bestaat uit een modern gedeelte met veel trendy cafes en een groot plein. Aan de andere kant van de rivier de Varda, over de bekende Stone Bridge, ligt het oude centrum: nauwe straatjes met veel kleine eettentjes en barretjes, kleine juwelierszaken en winkels die bruidsjurken verkopen.

Skopje is bezig met een standbeelden project. Overal zijn ze te vinden, vooral rondom het grote plein: van schrijvers, oorlogshelden, geestelijken en politici. Misschien heeft de jonge natie, ingeklemd door landen waar men niet altijd een goede relatie mee heeft, helden nodig om trots op te zijn. Maar af en toe wordt dat wel overdreven. De standbeelden van Alexander de Grote en zijn vader Philippus zijn zo immens groot en doen daarom erg bombastisch aan. Iedereen weet trouwens wat deze beelden voorstellen, maar officieel heten ze anders (de grote krijgsheer en de naam van de ander ben ik vergeten), dit om Griekenland te pleasen, die ze ook in hun historisch erfgoed heeft.
In 1963 is de stad getroffen door een aardbeving, veel gebouwen werden verwoest. De gebouwen rondom het grote plein zijn allemaal pas een paar jaar oud en passen niet erg bij elkaar: nieuwe barak, neo-klassiek, postmodern en nog meer. Vooral het neo-klassieke archeologisch museum doet erg bombastisch aan: pilaren die hoger zijn dan de akropolis in Athene. Ook is er een triomfboog, maar ter ere van welke overwinning?

Allereerst naar de binnenstad gewandeld, ongeveer 15 minuten, daar de beelden gefotografeerd en natuurlijk ook de andere gebouwen. Maar daarvoor nog even het moeder Teresa huis bezocht. Ze is hier in 1910 geboren en in 1928 weggegaan. Etnisch was ze een Albanese, maar geen moslima. Het grootste gedeelte van haar leven heeft ze gewijt aan de armen en zieken in India. Ze is nog niet heilig verklaard, maar misschien komt dat er ooit nog van. Haar geboortehuis is nagebouwd. Veel foto's, maar ook een lied dat ze schreef op de boot tussen Dublin (ze heeft een paar jaar in een klooster in Ierland gezeten) en India.

Na de thee het oude centrum bezocht, alsmede een moskee en het fort dat boven de stad uittornt. Daarna geluncht, het holocaustmuseum bezocht, met een interessante tentoonstelling over het Joodse leven op de balkan. De meeste Joden kwamen na 1491 in deze contrijen, nadat ze uit Spanje waren verjaagd. Er ontwikkelde zich een nieuwe taal, het Ladino: een mengsel van Spaans met Bulgaarse en Turkse woorden. Nu wordt het nauwelijks meer gesproken.

Ten slotte het museum van de Macedonische strijd bezocht. Samen met een paar Spanjaarden een Engelsman en een Fin leidde een gids ons rond. Het museum is gewijd aan de onafhankelijkheidsstrijd van de Macedoniers, zeg van 1850 tot 1990. Een interessant museum, maar de gids was wel erg gedetailleerd. Legde ook iets uit over de Macedonische vlag: oorspronkelijk was het een 16-puntige ster, maar dat mocht niet van Griekenland, het leek te veel op de ster die de oude Grieken op hun schild hadden staan. Daarom is de nieuwe vlag een gele zon met rood/oranje achtergrond, wel opvallend.

Gedineerd in een trendy bar/restaurant voor slechts 4,20 euro. Om 20.00 moe naar huis gelopen.