Mekong delta en Pnom Penh

In de Mekong Delta maakten we een paar boottochtjes en bezochten we een bedrijfje waar snoepjes van kokosnoten werden gemaakt. Ook bezochten we de drijvende markt, waar vooral fruit en overige landbouwproducten werden verhandeld. In Chau doc stapten we een dag later op de boot naar Cambodja, na eerst wel 34 dollar voor een visum te hebben neergeteld. Aan de boulevard van Chau Doc trainden twee clubs: een taekwondo club en een Vietnamese Kun Fu club. Het niveau van de wellicht wel 150 kinderen leek me niet al te hoog.

We hadden 's middags in Pnom Penh, na ongeveer 4,5 uur varen, nog genoeg tijd om het koninklijk paleis te bezoeken. Prachtige gebouwen, maar weinig uitleg, je kunt er in een uurtje doorheen. De prijzen in Cambodja zijn een stuk hoger dan in Vietnam. De entree was hier 10,25 USD, in Vietnam betaalde je meestal 40.000 Dong, zo'n 1,80 eur. Ook rijden hier veel meer auto's. Dit komt waarschijnlijk om dat de aanschafkosten veel lager zijn dan bij de buren, door de lagere belasting hierop. 's Avonds gegeten bij Friends, een restaurant dat kansarme jongeren ondersteunt. Het zit daarom vol met toeristen. Het eten is prima, maar een milkshake moet je niet bestellen. Ook het prijsnivo van de restaurants is trouwens hoger dan in Vietnam, zo'n 30%.
Pnom Penh heeft ongeveer 1,1 miljoen inwoners. Het is een relatief jonge stad, met veel Franse invloeden, zo ook de vele grote boulevards. Het verkeer slibt wel dicht, omdat de stad een enorme aantrekkingskracht heeft op plattelandsbewoners en vanwege de economische groei.
In Cambodja kun je met zowel met dollars als reales betalen, waarbij een dollar ongeveer 4000 reales is. Vaak krijg je reales terug als een bedrag geen veelvoud van hele dollars is.
Het land kent een oud handschrift, waarbij alle woorden aan elkaar worden geschreven. De uitspraak is ontzettend moeilijk, met allerlei tonen en lettercombinaties, maar de grammatica is relatief makkelijk, zonder lidwoorden, meervouden en verleden tijden.
Pnom Penh dankt haar naam aan mevrouw Penh die in 1372 vijf boeddhabeelden vond, die ze onderbracht in een tempel op een heuvel (Pnom) sinds die tijd staat de stad bekend als Pnom Penh, de heuvel van Penh.

De volgende dag naar een van de ruim 300 (344 dacht ik) killing fields. Choeunng Ek ligt zo'n 15 kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad. Hier werden ruim 20.000 mensen om het leven gebracht in de jaren 1975-1979 door middel van nekschoten, schoten in het hoofd, maar ook, om kogels te besparen, slagen met knuppels of het doorsteken van de nek met bamboestokken. Niet alle van de 129 massagraven zijn geopend en dat laat men voorlopig ook zo. Elk jaar op 9 mei, de dag van de genocide, vindt hier een herdenking plaats. We werden er rond geleid door een overlevende van die tijd, die helaas zeer matig Engels sprak.
Daarna naar de gevangenis Tuol Sleng. Hier werden tegenstanders van het rode Khmer regime van Pol Pot gevangen gezet en gemarteld. Na enige tijd werden de meesten naar Cheoung Ek gestuurd. Slechts 7 mensen overleefden, waarvan er nu nog twee in leven zijn die deels in hun levensonderhoud voorzien door boeken over hun ervaringen te verkopen. Men nam het begrip tegenstander heel ruim. Iedereen die voor het oude regime had gewerkt, intellectuelen, mensen die een buitenlandse taal spraken, brildragers, in ongenade gevallen Rode Khmer strijders, mensen die per ongeluk iets kwaads over het regime zeiden, saboteurs die voedsel stalen, in totaal heeft het regime tussen 2 en 3 miljoen mensen vermoord, van de 8 miljoen inwoners. Pol Pot (broeder nummer 1, zelf vrijwel nooit in de publiciteit verschijnend), is daarbij de grootste massamoordenaar in de geschiedenis, als je van percentages uitgaat.

Cambodja was lange tijd een Franse kolonie. De Jappanners bezetten het land in 1940, maar Vichy Frankrijk was eigenlijk een bondgenoot van Japan, werd in functie gelaten. Nadat Frankrijk van de nazi's was bevrijd, zetten de Japanners het Franse bewind af en vervingen dit door een Cambodiaanse regering onder leiding van koning Shihanouk. Toen Japan capituleerde, kwamen de Fransen terug, maar inmiddels verlangde de Cambodiaanse elite onafhankelijkheid. Uiteindelijk kwam het in 1953 zover. Lange tijd volgde Shihanouk, leider van de door hem opgerichte socialistische volksbeweging, een westerse koers, maar in 1965 zocht hij steun bij China en Noord-Vietnam. Spoedig gaf hij de Vietcong toestemming op zijn land als aanvoerroute te gebruiken voor de oorlog in Vietnam. Daarop bombardeerden de Amerikanen Cambodja, wat tot honderdduizenden doden en vluchtelingen leidde. Pas in 1973 stopten de bombardementen, maar Cambodja was toen al jarenlang een enorme chaos. De grote hoeveelheid vluchtelingen leidde de bevolking in de richting van de rode Khmer, een door China gesteunde communistische beweging, die terugkeer naar het platteland na streefde. Op 17 april 1975 veroverden de rode Khmer Pnom Penh. Binnen drie dagen werd vrijwel de gehele bevolking naar het platteland gestuurd om daar op het land te werken. Dit kostte duizenden doden. Op het platteland moest de bevolking 12-15 uur per dag werken tegen een paar koppen rijst per dag. Uiteraard zorgde dit voor vele ziektes (= sabotage volgens de Rode Khmer) en vele doden. Omdat ook de Vietnamese minderheid werd vervolgd, viel Vietnam uiteindelijk in 1979 Cambodja binnen en versloeg de Rode Khmer, die precies, 3 jaar, 8 maanden en 20 dagen had geregeerd. Iedereen in het land kan deze cijfers noemen. Nog jarenlang voerde de Rode Khmer een guerillaoorlog vanuit de bergen. Pas toen er hoge generaals overliepen, begin jaren 90, kwam het land in rustig vaarwater.