Krakau, 30 december

Op 30 december werden er twee ronden gespeeld. De eerste begon om 9.00 uur. Ik speelde een degelijke remise, maar heb wel een winstkans gemist. De middagronde geskipt, want ik wilde een free guided walking tour met als thema WOII doen.

De start was bij het herinneringskruis van de slachtoffers van Katyn. Hier werden door Stalin duizenden krijgsgevangen genomen Poolse officieren met een nekschot gefusilleerd. Toen Hitler in 1941 de SU aanviel, waren de Polen opeens weer vrienden en werd er een Pools leger gevormd dat tegen de nazi’s vocht. Natuurlijk werden er officieren gemist, maar “De SU is zo groot, ze kunnen overal zijn” beweerde Stalin. Na de oorlog, toen Polen in feite door de SU werd bezet, mocht hierover natuurlijk niets gezegd worden. Pas in 1990 kwam Jeltsin naar Polen met het formulier waarin Stalin beval de officieren te vermoorden.

In 2010 verongelukte een Pools vliegtuig in de bossen van Katyn, op weg naar de herdenking van de moordpartij. Daarin president Lech Kazynski en 60 parlementsleden. Het was mistig. Het is nooit duidelijk geworden wat er precies gebeurde. Sommige bronnen beweerden dat de president de piloot dwong om te landen. Mijn gids had een ander verhaal. Toen Putin in 2008 Georgië binnenviel, hebben Kazynski en andere Oost-Europese staatshoofden in Tiblisi steun toegezegd aan Georgië. Putin zou veel redenen hebben om Kazynski te haten en wellicht heeft hij de hand gehad in het neerstorten van het vliegtuig. In ieder geval zijn de zwarte dozen nooit teruggestuurd.

Er werd e.e.a. verteld over Hans Frank, de slachter van Polen (voormalig advocaat van Hitler die hij in 100 rechtszaken verdedigde) en zijn tweede man, op wie een soortgelijke aanslag is gepleegd als op Frans Ferdinand in 1914, maar deze mislukte.

Naar het huis gewandeld waar Oskar Schindler woonde (voorheen Joden die in maart 1941 naar het getto moesten verhuizen). De film over hem is gedeeltelijk op deze locatie opgenomen, zoals we op foto’s konden zien. Ook vertelde onze gids over een later heilig verklaarde priester die zijn leven opofferde in Auschwitz. Er waren mensen ontsnapt en elke tiende gevangene werd naar een dodencel gebracht. Een persoon naast hem had vrouw en kinderen, maar werd gekozen. De priester offerde zich voor hem op. De andere persoon overleefde uiteindelijk.

Ook een verhaal over een andere priester die meedeed aan het verzet. Deze heeft nog les gegeven aan Karl Wojtila. Ook Copernicus heeft trouwens in Krakau gestudeerd. Aan het eind nog het verhaal van Pilecki, de Poolse verzetsstrijder die zich vrijwillig liet opsluiten in Auschwitz om zo te weten te komen wat zich daar afspeelde. Hij organiseerde daar ook het verzet. Later ontsnapte hij. De koerier Jan Karski heeft wellicht info van hem als koerier mee naar Londen genomen. Pilecki werd door de communisten in 1948 vermoord, omdat hij nazi-collaborateur zou zijn.

Krakau telt officieel ruim 800.000. Maar er zijn veel studenten (zo’n 200.000) van wie een deel niet geregistreerd is, allen studerend aan een van de 9 universiteiten die de stad rijk is) en veel Oekrainse vluchtelingen. Dat laatste is ook terug te zien in de schaakwereld. Waar in Nederland bij jeugdkampioenschappen de dienst vooral wordt uitgemaakt door kinderen van expats uit India en China, zijn hier de Oekrainse kinderen die vaak hoog eindigen bij jeugdkampioenschappen. Ook aan dit toernooi doen de nodige Oekrainers mee. Daarnaast veel jonge vrouwen en meisjes, veel meer dan in Nederland. Maar vrouwen boven de 40 zie je echter nauwelijks.

Ook opvallend: de netjes geklede arbiters. Iedereen in pak met een overhemd met logo van de schaakfederatie van Krakow. Bordnummers zijn geplastificeerde kaartjes en kunnen elk jaar weer gebruikt worden. Alle 50 borden in de A-groep zijn live. Maar er zijn geen naambordjes zoals in Groningen. Speciaal voor dit toernooi heeft het toernooi aangepaste prijzen voor consumpties en is er een speciaal schaakmenu, wat ook stukken goedkoper is dan normaal (en erg goed smaakt). Vandaag trouwens gegeten bij een Aziatisch restaurant. Dat is bij lange na nog niet toe aan een Michelin ster.